نشست علمی تخصصی «‌تجربه گرجستانی مبارزه با فساد»

هشتاد و ششمین نشست علمی تخصصی «مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی» با همکاری «انجمن علمی ایرانی مطالعات منطقه‌ای» با عنوان « تجربه گرجستانی مبارزه با فساد » با سخنرانی خانم دکتر الهه کولایی رییس مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی، آقای ولی کوزه‌گر کالجی پژوهشگر ارشد اوراسیای مرکزی و دانشجوی دکتری مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران و آقای سید مهدی حسینی تقی‌آباد پژوهشگر ارشد اوراسیای مرکزی و دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه تهران در تاریخ 7 خرداد 1398 در سالن مرکز مطالعات عالی بین‎المللی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد.

 در ابتدای این نشست سرکار خانم دکتر کولایی با تسلیت شهادت علی‌ ابن‌ ابی‌طالب (ع)، موضوع فساد در کشورهای بازمانده از فروپاشی شوروی را درخور اهمیت دانسته و گفتند: « بیشتر کشورهای درحال توسعه که با فساد دست و پنجه نرم می‌کنند، کشورهای غنی و دارای منابع طبیعی هستند. با این وجود، نشت و هدررفت منابع که در نظام‌های فاسد اتفاق می‌افتد اجازه‌ دست‌یافتن مردم به مزایای این منابع را نمی‌دهد. در کشورهای بازمانده از شوروی نیز سیاستی که با عنوان آزادسازی اقتصادی و سیاسی اجرا شد، به دلیل ضعف نهادهای مدنی و ناکارآمدی دستگاه­های نظارتی، دستاوردهای قابل توجهی به همراه نداشت. در برنامه انتقال منابع عمومی به مردم، انحراف‌های بسیاری در خصوصی‌سازی صورت گرفت و انباشت جدیدی از ثروت در قالب سرمایه‌داری خانوادگی، منحرف و فامیلی رخ داد. با این وجود دولت گرجستان نشان داد اگر اراده‌ی سیاسی شکل بگیرد، با وضع قوانین مناسب، نظارت و اجرای مناسب می‌توان منابع عمومی را به مردم بازگرداند». ایشان در ادامه از جناب آقای کالجی دعوت کردند تا به طرح نکات و نقطه‌نظرهای خود بپردازند.

در ادامه این نشست جناب آقای کالجی پژوهشگر ارشد حوزه اوراسیای مرکزی بحث خود را با عنوان «مبارزه با فساد و ایجاد شفافیت اداری در جمهوری گرجستان: انتقال تجربه­ها به جمهوری اسلامی ایران» آغاز کردند. ایشان اذعان کردند: «تجربه جمهوری گرجستان در مقابله با فساد اقتصادی و ایجاد سلامت و اداری، یکی از موفق­ترین و جدیدترین تجربه‌های این حوزه در سطح جهان به شمار می­رود. سیاست­های کلان و الگوی جمهوری گرجستان در زمینه مبارزه با فساد و ایجاد نظام سلامت اداری از جمله استراتژی مقابله با فساد و تشکیل شورای مقابله با فساد، چگونگی کاهش جایگاه گرجستان از رتبه 144 در شاخص فساد در جهان در سال 2003 به رتبه 40 در سال­های اخیر، چگونگی اجرای سیاست تحمل صفر (اخراج، برکناری و محاکمه هزاران نفر از نیروهای پلیس و قضات)، فرایند عبور بدون فساد از ساختار اقتصادی دولتی به خصوصی به ویژه در واگذاری شرکت­های بزرگ دولتی، اصلاح قوانین و مقررات، فرایندهای پیشگیری، کنترل و مجازات، توسعه دولت یکپارچه الکترونیک، حذف واسطه‌ها و امضاهای طلایی، کاهش سطح رانت، فساد، رشوه و فساد، اصلاحات صورت گرفته در بخش­های گمرگی، مالیات و بانکداری، اصلاحات در نظام بودجه، ایجاد نظام متمرکز خدمات دولتی و اداری (نظام پنجره واحد) و رویکردهای رسانه­ای و فرهنگ­سازی در زمینه مقابله با فساد، از جمله نکته­ها و ملاحظه­های شایان توجه در مقابله با فساد اقتصادی در گرجستان به شمار می­رود».

در ادامه نشست آقای مهدی حسینی تقی‌آباد مدیرعامل بنیاد مطالعات قفقاز و پژوهشگر ارشد حوزه اوراسیای مرکزی با طرح بحث خود در سطح منطقه‌ای، ابتدا مروری بر تحولات سیاسی معاصر در گرجستان داشتند. ایشان در ادامه گفتند: «انقلاب رز سال 2003 در گرجستان، نخستین و احتمالا اثرگذارترین انقلاب در میان کشورهای استقلال­یافته از شوروی بوده است. دو شعار محوری این انقلاب، مردم‌سالاری و مبارزه با فساد بود. اکنون و با گذشت حدود 16 سال از انقلاب رز و شش سال از ترک گرجستان توسط ساکاشویلی، می‌توان مدعی شد که شعارهای یادشده تا حد شایان توجهی محقق شده و حتی در دولت‌های بعدی نیز تا حدودی دنبال شده است». ایشان در پایان با اشاره به تفاوت‌ها و تشابه‌های ایران و گرجستان به ارزیابی امکان انتقال تجربه­ها بین دو کشور پرداخته و گفتند: «تفاوت‌های چشمگیری میان ایران و گرجستان وجود دارد که انجام اصلاحات را در ایران در برخی سطوح دشوارتر از گرجستان می‌سازد. با این وجود در بسیاری از حوزه‌ها می‌توان از تجربه‌های موفق این کشور الگوبرداری کرد ».

این نشست با طرح پرسش‎های دانشجویان و پاسخ سخنرانان به پایان رسید.