نمایشگر دسته ای مطالب
گزارش نشست "سمینار جهانی شدن و آثار اقتصادی و فرهنگی آن در منطقه اکو"
گزارش نشست "سمینار جهانی شدن و آثار اقتصادی و فرهنگی آن در منطقه اکو"
سمینار جهانی شدن و آثار اقتصادی و فرهنگی آن در منطقه اکو با حضورآقای افتخار حسین عارف، رئیس موسسه فرهنگی اکو،خانم دکتر الهه کولایی مدیر گروه پژوهشی مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران، اقای نصیر احمد نور، سفیر جمهوری اسلامی افغانستان در ایران،اقای احمد صفاری معاون اداره اکو وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و جمعی از اساتید، پژوهشگران و دانشجویان روز دوشنبه 30 فروردین 1395 در دانشکده حقوق و علوم سیاسی برگزار شد.
دکتر کولایی در ابتدای نشست با اشاره به اینکه پیش از این نیز در حوزه ی اکو طرح های تحقیقاتی به انجام رسیده است، افزود: خوشبختانه سه کتاب هم به زبان های فارسی انگلیسی و روسی منتشر شد. در ادامه ی این تلاش ها در توافقی که با موسسه ی فرهنگی اکو به عنوان یکی از بخش های سازمان همکاری منطقه ای یعنی اکو توانستیم شکل دهیم برگزاری نشست های علمی مورد توجه قرار گرفت که بتوانیم از یک طرف هم به مباحث نظری بپردازیم و هم به دستاورد های تجربی کشورهای دیگرکه تجربه ی همکاری منطقه ای را داشته اند. در این زمینه برگزاری نشست مشترک با سازمان اکو و موسسه ی فرهنگی اکو یکی از اهداف برنامه ی اوراسیای مرکزی بوده که امروز به عنوان گروه پژوهشی مطالعات اوراسیای مرکزی فعالیت های خود را دنبال می کند. در واقع منطقه ی اکو یکی از مناطق پر التهاب جهان امروز است. اعضای سازمان اکو می توانند چشم انداز های روشنی را پیش رو داشته باشند اگر از تجربیات مشابه بهره گرفته شود.
ایشان در ادامه با تشکر از دکتر عارف حسین که از آمادگی گروه استقبال کردند گفت: در این نشست سعی میکنیم ترکیبی از دیدگاه های مسئولان سازمان اکو را و مباحث نظری را که برامده از تجربه ی کشورهای دیگر است طرح کنیم تا بتوان نگاه واقع بینانه ای به سازمان اکو داشت و اجزا و عملکرد و ظرفیت ها و توانمندی های آنرا مورد توجه قرار داد. ایشان در ادامه از آقای افتخار حسین عارف دعوت کردند تا در خصوص موسسه ی فرهنگی اکو و چشم اندازهای همکاری در این سازمان دیدگاه های خود را بیان کنند.
دکتر افتخار حسین عارف در ابتدا با تشکر از حضار گفت: روند جهانی شدن در دو دهه ی گذشته بیشتر در چهار حوزه ی مسایل فنی، اقتصاد، فرهنگ و سیاست مطالعه شده است. از فرصت های جهانی شدن فراهم بودن بستر مناسب ارتباطی برای معرفی ارزشها، نمادها و آئین های منطقه اکو به جهانیان است. برای نمونه آئین کهن و پر رمز و راز نوروز که دربرگیرنده بسیاری از ارزش های جهان شمول مانند دوستی، صلح، احترام به نوع انسان، خانواده، حفظ طبیعت و ... است و میان کلیه مناطق اکو گرامی داشته می شود، با تکیه بر همین بستر طی دو دهه گذشته توانسته است در سطح جهان معرفی و توسط رهبران و سازمان های جامعه بین المللی گرامی داشته شود.
وی افزود: " منطقه اکو رنگین کمان زیبایی از مشترکات فرهنگی و در عین حال تنوعی زیبا و سازگار از خرده فرهنگ های محلی است. عناصر مشترک فرهنگی جوامع اکو که ریشه در تاریخ و تمدن مشترک مردمان این منطقه دارد، شکل دهنده هویت فرهنگی قابل تمایز منطقه است. این هویت منطقه ای ظرفیت غنی و برجسته ای جهت مشارکت در فرهنگ سازی جهانی و به موازات آن مقابله با تهدیدات خاص گرایی فرهنگی دارد."
خانم دکتر کولایی با تشکر از دکتر افتخار حسین عارف ریاست موسسه ی فرهنگی اکو و نکاتی که ایشان در خصوص جهانی شدن و آثار آن با تمرکز بر حوزه ی فرهنگ و تحولات منطقه گرایی مطرح کرد گفت: تنوع فرهنگی و ویژگیهایی که در منطقه ی اکووجود دارد امکان گسترش تعامل را در سطح منطقه فراهم کرده بخصوص که در برابر موج جهانی شدن فرهنگ، این ظرفیت های فرهنگی در منطقه ی اکو می تواند فرصت های مناسبی را برای دفع تهدیداتی که در منطقه وجود دارد با تمرکز بر فرهنگ غنی منطقه فراهم بکند. ایشان در ادامه از سفیر محترم جمهوری افغانستان جناب آقای نصیر احمد نور دعوت کردند که نقطه نظر خود را در این خصوص مطرح کنند.
سفیر افغانستان در ایران با اشاره به منابع و ظرفیتهای کشورهای عضو سازمان اکو، گفت: اگر از منابع و ظرفیتهای کشورهای عضو سازمان اکو بتوان بهره کافی را برد این کشورها قدرت بهره گیری از جهانی شدن در منطقه را دارند.
وی با بیان اینکه جهانی شدن ریشه در تاریخ دارد، بیان کرد: جهانی شدن با تاریخ بشر هم سابقه است، پیامبران ادیان الهی رسالت جهانی داشتند و هدف آنها ارشاد بشریت بدون در نظر گرفتن رنگ و نژاد بوده است، تا جهان وجود دارد تاریخ نیز در حرکت است ممکن است اقوامی از حرکت تاریخ عقب بمانند اما تاریخ به حرکت ادامه میدهد و میتوان گفت این حرکت پایان ناپذیر و رو به جهانی شدن است و اثرگذاری فرهنگهای این مناطق را به همراه دارد.
احمد نور گفت: امپراتوریها رو به زوال هستند و در نهایت آثاری به جای میگذارند که موجب عبرت آیندگان است بنابراین جهانی شدن پایانی ندارد اما جهان گشایی فرجام دارد و نمونه آن در طول زندگی بشر دیده شده است.
سفیر افغانستان در ایران، بیان کرد: انقلاب اطلاعات، دنیای امروز را به هم نزدیک کرده، انسانها در گزینش شهر و مکان خود آزادتر هستند و این ظرفیتهای را در اختیار فرهنگهای مختلف قرار میدهد. فرهنگ کشورهای اکو در اعماق نسلها ریشه دارد و در طول دوره مختلف با فرهنگهای مختلف داد و ستد دارد.
وی گفت: کشورهای عضو سازمان اکو دارای فرهنگ مشترک و در عین اینکه تنوع فرهنگی دارد اما اشتراک فرهنگی آنها بیشتر است، برای همین اکو این موسسه را تأسیس کرد. 4 کشور ایران، افغانستان، پاکستان و تاجیکستان عضو آن هستند و امیدوار هستیم که سایر کشورها که شامل 6 کشور است به صورت رسمی به عضو کشورهای اکو در بیاید.
احمد نور گفت: کشورهای اکو در جهت ایجاد توسعه پایدار، گسترش اقتصاد، توسعه زیر بنایی، حمل و نقل، تحکیم روابط فرهنگی و گسترش جاذبههای گردشگری دارای ظرفیتهای بسیاری است، مناطق اکو دارای مناطق زیبا و جاذبههای منطقه مشترک و مکمل یکدیگر است مثلا گردشگری که از آرامگاه ابن سینا در همدان بازدید میکند به فکر زادگاه نیاکانش در بلخ میافتد و علاوه بر همدان از بلخ و بخارا بازدید میکند.
وی در پایان با اشاره به وجود مشاهیر مشترک در بین سازمانهای اکو، خاطرنشان کرد: بر سر مشاهیر اختلاف نظر است اما واقعیت این است کارنامه این بزرگان به تاریخ بشری مرتبط و اهمیت آنها در جهانی شدن آنها است هر چند روزگار این افراد در زمان خلافتها و امپراطوریها بوده است اما همین مشاهیر عامل باعث تقویت کشورهای منطقه اکو و از آرمانهای این کشورها پاسداری میکند.
خانم دکتر کولایی با تشکر از نکاتی که آقای نصیر احمد نور در مورد ظرفیت ها و امکانات چشمگیر و متنوع در منطقه اکو مطرح کرد بر لزوم برنامه ریزی های کشورها و دولت ها برای برنامه ریزی های منسجم هماهنگ و یکپارچه برای بهره بردن از این ظرفیت ها در روابط سازنده برای تامین نیازهای مردم تاکید کرد.
در ادامه دکتر کولایی مدیر گروه پژوهشی مطالعات اوراسیای مرکزی دیدگاه های خود را در ارتباط با موضوع بهره مند شدن از تجربیت کشورهای دیگر و این مساله که در متن جهانی شدن سازمان اکو با چه ظرفیت ها و امکاناتی روبرو است مطرح کرد.
ایشان افزودند: کشورهایی که بنیان گذاران این سازمان هستند به خوبی این امکان را به لحاظ تاریخی و فرهنگی دارند که بتوانند در شکل دادن به جریان های پرقدرت فرهنگی در این منطقه از جهان در شرایط جهانی شدن تاثیر داشته باشند.
دکتر کولایی در ادامه با اشاره به تفسیرها و تعبیرهای گوناگونی که از جهانی شدن بویژه پس از فروپاشی اتحاد شوروی منتشر و مطرح شده این سوال را مطرح کرد که که چه تعریفی درمورد جهانی شدن قابل قبول تر هست و پیامد و البته ریشه های روند جهانی شدن پیست?
وی افزود: شاید مهمترین حوزه ای که یکپارچه شدن جهان را در حوزه ی اتصاد به خوبی می تواند به نمایش بگذارد حوزه ی تحولات اقتصادی است که در جهان شکل گرفته و نقشی که سازمان ها ونهاد های فراملی و بویژه شرکت های چند ملیتی در دهه های اخیر در زمینه ی جهانی شدن اقتصاد بر عهده گرفته اند. در شرایط پس از فروپاشی اتحاد شوروی در واقع این امکان فراهم شد که مجددا یکپارچه شدن جهان و درواقع گسترش هننجارهای اقتصاد باز مورد توجه قرار بگیرد و البته زمینه ها و پیامد های سیاسی ان هم مطرح شده. آنچه که برای ما حایز اهمیت است اینکه سازمان هایی نظیر اکو بر اساس چه منطقی شکل گرفته اند. این سازمان قبل از انقلاب اسلامی در فضای جنگ سرد با نام سازمان آر سی دی به گونه ای فعالیت می کرد که هدفش تقویت رشد و توسعه ی منطقه ای بود. شاخصی که درمورد یک منطقه وجود داشته بر اساس نگاه کلاسیک یک شاخص جغرافیایی بوده یعنی در واقع منطقه بر اساس همجواری جغرافیایی تعریفشده که بر همین اساس روندی در جهان تحت عنوان منطقه گرایی بوجود می آید که در کنارش بحث منطقه شدن و ادراک نسبت به منطقه بودن مطرح می شود. به هرحال فضای پس از شوروی باعث شده منطقه گرایی به حیات جدیدی ارتقا پیدا کند و دوباره جریان شکل گرفتن سازمان های منطقه ای و هویت های منطقه ای در برابر فضای جهانی شدن و یکپارچه شدن جهان با قدرت بیشتری مطرح شود.
بسیاری از مباحث نظری پایه اش تجربیات کشورهای دیگر بوده . مثلا وقتی از منطقه شدن صحبت می کنیم ایده ی آن تجربه ی اتحادیه ی اروپا است. ما باید از تجربه ی سازمان های مشابه و عوامل موفقیت یا ناکامی آن استفاده کنیم و اگر از این تجربه ها استفاده نکنیم نمی توان به موفقیت دست یافت.
در فضای پساشوروی اکو با یک گسترش مواجه شد و آن ناشی از پیوستن کشورهای پیشین اتحاد شوروی به آن بود. در همه ی کشورهای در حال توسعه مثل اعضای اکو ملاحظات سیاسی بسیار تعیین کننده هستند. این همان دغدغه است که در کشورهای افریقایی نیز بارها مورد توجه قرار گرفته. ضمن اینکه وقتی توجه می کنیم به موج منطقه گرایی و سازمان های منطقه ای و تمرکز بر سازمان های منطقه ای شاهد یک تحول جدی هستیم. سازمان های منطقه ای امروز یک گرایش های باز و متنوع را دنبال می کنند. بر خلاف دهه ی شصت و آستانه ی شکل گرفتن این سازمان ها که یک نوع سیاست حمایت گرایانه دنبال می شد امروز شاهد منطقه گرایی باز هستیم. ما اگر منطقه گرایی را در فرایند تکوینش مورد بررسی قرار دهیم می بینیم که منطقه گرایی از حالت حمایتگری کلاسیک خودش در مراحل جدید متناسب با فضای جهانی شدن و الزام های سازمان تجارت جهانی ، متناسب با جذب سرمایه ی خارجی و الزام های آن، متناسب با ضرورت های توسعه ی روابط با سازمان های مختلف چند ملیتی که امکان انتقال تکنولوژی های پیشرفته و سرمایه ی جهانی را منتقل بکنند ناچار است که حمایت گری خودش را تعدیل کند.
ایشان در ادامه با نگرانی از اینکه در دهه های اخیر منطقه با موج تروریسم مواجه است و این موج گسترش تروریسم مساله ی امنیت برجسته شده و مفهوم این برجستگی این است که عنصر سیاست عنصر اقتصاد را تحت الشعاع قرار می دهد گفتند: وقتی موضوع را به بحث جهانی شدن مربوط می کنیم میبینیم که مساله ی هویت برجسته میشود. میراث مشترک کشورهای عضو اکو این مواجهه را بهبود می بخشد. اگر بر این عناصر مشترک در منطقه تمرکز شود بر اساس تنوع فرهنگی که در منطقه وجود دارد ما می توانیم از فضای جهانی شدن برای برجسته ساختن این هویت منطقه ی اکو استفاده کنیم و تهدید ها را به فرصت تبدیل کنیم. میراث مشترکی که در منطقه وجود دارد می تواند بحث بحران هویت و آثارش که در بنیادگرایی مشاهده می کنیم را به نوعی تحت تاثیر قرار دهد. این در گرو یک اراده ی سیاسی است. در نظریه ی نوکارکرد گرایی نیز به نقش و اراده ی نخبگان توجه می شود. وی تاکید کرد اینها به شکل خودکار اتفاق نمیفتند و برنامه ریزی می طلبد.
وی در پایان افزود: در منطقه ای که با تهدیدهای تروریسم و بی ثباتی روبرو است جز از راه همکاری جمعی کشورهایی که در سازمان جمع شدند ممکن نیست.
در ادامه ی جلسه آقای صفاری از اداره ی اکو وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی مباحث خود را مطرح کرد. ایشان مطالبی را در مورد سازمان اکو، ساختار آن و بعد زمینه های همکاری و آخرین وضعیت ها را مطرح کردند. سازمان اکو توسط سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان تشکیل شد و نکته ی مهم اینکه هر سه کشور در فضای جنگ سرد تا حدی همسو بودند. در فضای پس از انقلاب شرایط عوض شده و سازمان منحل شد اما با توجه به اینکه از نظر سیاستمداران کشور، همسایگان در اولویت سیاست خارجی هستند و بحث های منطقه گرایی مطرح بود تصمیم گرفتند که سازمان دوباره احیا شود و در 1985 سازمان با نام جدیدی ایجاد شد و در سال 199 هم کشورهای اسلامی که از شوروی جدا شده بودند بعلاوه ی افغانستان به سازمان پیوستند. 28 نوامبرهر ساله به عنوان روز اکو شناخته می شود.
برای جمهوری اسلامی اکو اهمیت خاصی دارد زیرا تنها سازمان منطقه ای است که دبیرخانه ی آن به صورت متمرکز در ایران است و از جهت دیگر اینکه کشورهای عضو اکو اکثرا همسایه ایران هستند. ایشان در ادامه به ساختار داخلی سازمان، اسناد بالادستی، اهداف سازمان، تشکیلات سازمان، نشست های دوره ای و غیره اشاراه کردند. در ادامه زمینه های همکاری را اجمالا بیان کرد و حوزه ی حمل و نقل را یکی از حوزه های به نسبت مساعد همکاری دانست و گفت سازمان در این زمینه توفیقاتی داشته و کریدور ریلی که بین ایران و ترکمنستان و قزاقستان در آذر 93 اتفاق افتاد یکی از این موارد است. در بحث نفت و گاز توفیقاتی حاصل نشده ولی در بحث برق توفیقات بیشتر بوده و الان موضوع ایجاد شبکه برق اکو مطرح است. وی افزود در زمینه ی گردشگری نیز ظرفیت های خوبی وجود دارد و بحث جدیدی که در چارچوب اکو مطرح شده توریسم سلامت است. قرار است که برای این امر سازو کاری تدوین شود و انتظار می رود توفیقاتی حاصل شود. از بعد امنیتی سازوکاری در اکو پیشبینی شده و دادستانها همکاری با هم دارند. مبارزه با جرایم سازمان یافته مورد توجه است یا بحث پلیس اکو تا حد مناسبی پیش رفته و در مراحل پایانی است.
خانم دکتر کولایی با تشکر از آقای صفاری و تصویر روشنی که از عملکرد سازمان ارائه کردند بر صبوری و پایداری کشورهای عضو در رسیدن به اهداف خود تاکید کردند. در ادامه ی جلسه فاطمه قدبیگی دانش آموخته ی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران مطالبی را تحت عنوان "جهانی شدن و چالش های فرهنگی پیش روی اکو" مطرح کردند. وی گفت این موضوع را می توان به دو بخش تقسیم کرد. در بخش اول که متغیر مستقل را در بر میگیرد و لازم است نگاهی کلی و گذرا به آن داشته باشیم پدیده ی جهانی شدن ابعاد و ویژگیهای آن بخصوص در بخش فرهنگی است. در بخش دوم هم تلاش می شود متغیر وابسته یا همان چالش هایی که این پدیده در حوزه ی فرهنگی برای منطقه ی اکو می تواند داشته باشد را بیان کنیم. وی در ادامه به تعاریف مختلف و مهمترین تعاریف جهانی شدن اشاره کرد. وی افزود در این حوزه هم فرصت وجود دارد و هم تهدید. دو نگاه منفی و مثبت به این روند یعنی روند جهانی شدن وجود دارد. نگاه مثبت کاهش هزینه ها،گسترش دموکراسی، فراهم شدن زمینه ی توسعه ی فرهنگی و غیره را بر می شمارند. نگاه منفی نیز ناامنی فرهنگی، از خود بیگانگی، رشد تک فرهنگی و غیره را بر می شمارند. با این وجود جهانی شدن بیش از همه در حوزه ی فرهنگ اثر خود را گذاشته است.
اما در مورد چالش هایی که جهانی شدن برای اکو پیش آورده باید ابعاد مختلفی را مورد نظر قرار داد. جهانی شدن فرهنگها را دچار تکثر، اختلاف و تلفیق کرده. مصرف گرایی، اشاعه و تثبیت ارزش های غربی، نسبیت فرهنگی و در حوزه ی اقتصادی گسترش نابرابری، فقر، فساد و مواد مخدر از جمله عوارض جهانی شدن بوده. پایین بودن سطح مبادلات اجتماعی و فرهنگی، داشتن نظام های اعتقادی و ارزشی متفاوت، تعارضات رویکردی در حوزه ی فرهنگ، روند کند دموکراسی و غیره از جمله گزاره هاییست که وضعیت کلی منطقه اکو را نشان می دهد.
وی در جمعبندی بحث خود گفت ورود پدیده ی جهانی شدن به این منطقه و بروز اثرات آن خود مزید بر مشکلات فرهنگی منطقه بوده که برای رهایی از آن نیازمندعزم جدی ملت ها و دولت ها برای بازیابی نقاط قوت و ضعف فرهنگی است.
خانم دکتر کولایی در ادامه با تشکر از بحثی که خانم قدبیگی درمورد مسایل هویتی بیان نمودند از آقای پیمان کاویانی فر دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران دعوت کردند تا نکات مورد نظر خود را مطرح کند.
آقای کاویانی فر با تشکر از اقدام ارزشمند گروه پژوهشی مطالعات اوراسیای مرکزی و سازمان فرهنگی اکو و بویژه تلاش های دکتر افتخار حسین عارف و همچنین خانم دکتر کولایی بحث خود با عنوان" زمینه های همکاری بین سازمانی اکو و برنامه ی تراسیکا در دوران پساتحریم" آغاز کرد. سه محور اصلی بحث ایشان اول کلیاتی درمورد جهانی شدن و منطقه ای شدن، دوم راهرو تراسیکا و نقش آن در گسترش تعاملات فرامرزی و محور نهایی زمینه های همکاری بینا سازمانی اکو و تراسیکا بود.
وی در توضیح محور اول از زاویه ی اقتصادی گفت: نظریه های جهانی شدن و منطقه ای شدن که به طور عمده توسط متفکرین طیف لیبرال مطرح می شود عموما اشاره به عصر جدید دارند که در آن پیوند های فراملی در حوزه ها و سطوح مختلف تقویت می شود؛ اتصال های زیرساختی فرامرزی به سرعت توسعه پیدا می کنند و اصل مزیت نسبی باعث گروه بندی های منطقه ای یا فرامنطقه ای با اولویت اقتصادی می شود.
وی در ادامه با اشاره به نظریه ی آقای اوهمای با عنوان ظهور دولت-منطقه ها پیشنهاد کرد: با توجه به پیچیدگی هایی که مفهوم منطقه و منطقه شدن در نظریه های جدید روابط بین الملل دارد، شاید بهتر باشد از واژه ی "مجموعه ی اکو" یا "حوزه ی اکو" به جای واژه ی "منطقه ی اکو" استفاده کرد.
وی در جمعبندی محور اول گفت: پس بنابراین گسترش زیرساخت های فرامرزی نظیر راهرو تراسیکا و سایر زیرساخت ها در حرکت به سمت وابستگی متقابل منطقه ای نقش مهمی دارند. در واقع منطقه شدن یک فرایند اقتصادی است و صحبت از منطقه ی اکو باید از این منظر مورد توجه قرار بگیرد.
وی در ادامه در توضیح محور دوم در مورد راهرو تراسیکا و نقش آن در گسترش تعاملات فرامرزی گفت: راهروهای نوینی مثل خود تراسیکا، طرح یک کمربند یک جاده ی چین، راهرو بین المللی شمال-جنوب مورد حمایت روسیه و همچنین جاده ابریشم امریکایی به منظور گسترش این اتصالات پیشنهاد شده اند که هر یک آثار عمیقی بر نقشه ی ژئواکونومیکی منطقه و منافع بازیگران درگیر در آنها دارند. در واقع احیای جاده ی ابریشم که برای نخستین بار توسط ادوارد شواردنادزه در کنفرانس ولادی وستک در سال 1990 مطرح شد یکی از این راهروهای مهم است که منافع ملی ایران را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
وی در ادامه بر رابطه ی ایران با برنامه ی تراسیکا اشاره کرد و گفت ایران که در سال 2009 رسما به برنامه ی تراسیکا پیوسته بود، متاسفانه در سال 2010 با تحریم های شورای امنیت مواجه شد و همکاری این کشور با تراسیکا با اخلال مواجه شد اما با برداشته شدن تحریم ها در ابتدای سال 2016 مجددا زمینه ی همکاری ایران با این سازمان فراهم آمده است.
وی در توضیح محور نهایی بحث خود، موارد زیر را به عنوان زمینه های همکاری بیناسازمانی اکو و تراسیکا عنوان کرد:
- حوزه ی اکو فصل مشترک تمامی راهرو های معروف به جاده ابریشم اعم از راهرو تراسیکا، جاده ابریشم امریکایی، جاده ابریشم چین و حتا راهرو بین المللی شمال جنوب است؛
- اکو و تراسیکا هر دو با انگیزه ی استقلال کشورها از مسکو توسعه پیدا کرده اند؛
- ایران عضو رسمی هردو سازمان است و ظرفیت بالایی هم برای فعالیت در هر دو سازمان دارد
- از سیزده عضو برنامه ی تراسیکا همزمان هشت کشور عضو اکو هستند و این همپوشانی بالای دو سازمان را نشان می دهد؛
- دو مساله ی منطقه ای شدن و تقویت این فرایند در حوزه ی اکو، و همچنین توسعه ی تراسیکا را می توان به نوعی مکمل همدیگر دانست به این معنی که ضعف در زیرساخت های حمل و نقل بین کشورهای عضو اکو از مهمترین چالش های این سازمان است که می تواند در چارچب تراسیکا قابل حل باشد.
وی در جمعبندی بحث خود گفت:
اولا حوزه ی اکو متاسفانه جایگاه مشخصی در روند منطقه ای شدن و منطقه سازی ندارد.
دوما لازمه ی تبدیل اکو به یک منطقه ی اقتصادی واقعی توسعه ی اتصال های زیرساختی است.
سوما با توجه به زمینه های متعدد همکاری بین دو سازمان اکو و برنامه ی تراسیکا، این دو سازمان می توانند در اشتراک اطلاعات و هماهنگی برنامه ها همکاری داشته باشند و از منابع، نهادها و رویه های پایدار همدیگر استفاده کنند.
سمینار جهانی شدن و آثار اقتصادی و فرهنگی آن در منطقه اکو با حضورآقای افتخار حسین عارف، رئیس موسسه فرهنگی اکو،خانم دکتر الهه کولایی مدیر گروه پژوهشی مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران، اقای نصیر احمد نور، سفیر جمهوری اسلامی افغانستان در ایران،اقای احمد صفاری معاون اداره اکو وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و جمعی از اساتید، پژوهشگران و دانشجویان روز دوشنبه 30 فروردین 1395 در دانشکده حقوق و علوم سیاسی برگزار شد.
دکتر کولایی در ابتدای نشست با اشاره به اینکه پیش از این نیز در حوزه ی اکو طرح های تحقیقاتی به انجام رسیده است، افزود: خوشبختانه سه کتاب هم به زبان های فارسی انگلیسی و روسی منتشر شد. در ادامه ی این تلاش ها در توافقی که با موسسه ی فرهنگی اکو به عنوان یکی از بخش های سازمان همکاری منطقه ای یعنی اکو توانستیم شکل دهیم برگزاری نشست های علمی مورد توجه قرار گرفت که بتوانیم از یک طرف هم به مباحث نظری بپردازیم و هم به دستاورد های تجربی کشورهای دیگرکه تجربه ی همکاری منطقه ای را داشته اند. در این زمینه برگزاری نشست مشترک با سازمان اکو و موسسه ی فرهنگی اکو یکی از اهداف برنامه ی اوراسیای مرکزی بوده که امروز به عنوان گروه پژوهشی مطالعات اوراسیای مرکزی فعالیت های خود را دنبال می کند. در واقع منطقه ی اکو یکی از مناطق پر التهاب جهان امروز است. اعضای سازمان اکو می توانند چشم انداز های روشنی را پیش رو داشته باشند اگر از تجربیات مشابه بهره گرفته شود.
ایشان در ادامه با تشکر از دکتر عارف حسین که از آمادگی گروه استقبال کردند گفت: در این نشست سعی میکنیم ترکیبی از دیدگاه های مسئولان سازمان اکو را و مباحث نظری را که برامده از تجربه ی کشورهای دیگر است طرح کنیم تا بتوان نگاه واقع بینانه ای به سازمان اکو داشت و اجزا و عملکرد و ظرفیت ها و توانمندی های آنرا مورد توجه قرار داد. ایشان در ادامه از آقای افتخار حسین عارف دعوت کردند تا در خصوص موسسه ی فرهنگی اکو و چشم اندازهای همکاری در این سازمان دیدگاه های خود را بیان کنند.
دکتر افتخار حسین عارف در ابتدا با تشکر از حضار گفت: روند جهانی شدن در دو دهه ی گذشته بیشتر در چهار حوزه ی مسایل فنی، اقتصاد، فرهنگ و سیاست مطالعه شده است. از فرصت های جهانی شدن فراهم بودن بستر مناسب ارتباطی برای معرفی ارزشها، نمادها و آئین های منطقه اکو به جهانیان است. برای نمونه آئین کهن و پر رمز و راز نوروز که دربرگیرنده بسیاری از ارزش های جهان شمول مانند دوستی، صلح، احترام به نوع انسان، خانواده، حفظ طبیعت و ... است و میان کلیه مناطق اکو گرامی داشته می شود، با تکیه بر همین بستر طی دو دهه گذشته توانسته است در سطح جهان معرفی و توسط رهبران و سازمان های جامعه بین المللی گرامی داشته شود.
وی افزود: " منطقه اکو رنگین کمان زیبایی از مشترکات فرهنگی و در عین حال تنوعی زیبا و سازگار از خرده فرهنگ های محلی است. عناصر مشترک فرهنگی جوامع اکو که ریشه در تاریخ و تمدن مشترک مردمان این منطقه دارد، شکل دهنده هویت فرهنگی قابل تمایز منطقه است. این هویت منطقه ای ظرفیت غنی و برجسته ای جهت مشارکت در فرهنگ سازی جهانی و به موازات آن مقابله با تهدیدات خاص گرایی فرهنگی دارد."
خانم دکتر کولایی با تشکر از دکتر افتخار حسین عارف ریاست موسسه ی فرهنگی اکو و نکاتی که ایشان در خصوص جهانی شدن و آثار آن با تمرکز بر حوزه ی فرهنگ و تحولات منطقه گرایی مطرح کرد گفت: تنوع فرهنگی و ویژگیهایی که در منطقه ی اکووجود دارد امکان گسترش تعامل را در سطح منطقه فراهم کرده بخصوص که در برابر موج جهانی شدن فرهنگ، این ظرفیت های فرهنگی در منطقه ی اکو می تواند فرصت های مناسبی را برای دفع تهدیداتی که در منطقه وجود دارد با تمرکز بر فرهنگ غنی منطقه فراهم بکند. ایشان در ادامه از سفیر محترم جمهوری افغانستان جناب آقای نصیر احمد نور دعوت کردند که نقطه نظر خود را در این خصوص مطرح کنند.
سفیر افغانستان در ایران با اشاره به منابع و ظرفیتهای کشورهای عضو سازمان اکو، گفت: اگر از منابع و ظرفیتهای کشورهای عضو سازمان اکو بتوان بهره کافی را برد این کشورها قدرت بهره گیری از جهانی شدن در منطقه را دارند.
وی با بیان اینکه جهانی شدن ریشه در تاریخ دارد، بیان کرد: جهانی شدن با تاریخ بشر هم سابقه است، پیامبران ادیان الهی رسالت جهانی داشتند و هدف آنها ارشاد بشریت بدون در نظر گرفتن رنگ و نژاد بوده است، تا جهان وجود دارد تاریخ نیز در حرکت است ممکن است اقوامی از حرکت تاریخ عقب بمانند اما تاریخ به حرکت ادامه میدهد و میتوان گفت این حرکت پایان ناپذیر و رو به جهانی شدن است و اثرگذاری فرهنگهای این مناطق را به همراه دارد.
احمد نور گفت: امپراتوریها رو به زوال هستند و در نهایت آثاری به جای میگذارند که موجب عبرت آیندگان است بنابراین جهانی شدن پایانی ندارد اما جهان گشایی فرجام دارد و نمونه آن در طول زندگی بشر دیده شده است.
سفیر افغانستان در ایران، بیان کرد: انقلاب اطلاعات، دنیای امروز را به هم نزدیک کرده، انسانها در گزینش شهر و مکان خود آزادتر هستند و این ظرفیتهای را در اختیار فرهنگهای مختلف قرار میدهد. فرهنگ کشورهای اکو در اعماق نسلها ریشه دارد و در طول دوره مختلف با فرهنگهای مختلف داد و ستد دارد.
وی گفت: کشورهای عضو سازمان اکو دارای فرهنگ مشترک و در عین اینکه تنوع فرهنگی دارد اما اشتراک فرهنگی آنها بیشتر است، برای همین اکو این موسسه را تأسیس کرد. 4 کشور ایران، افغانستان، پاکستان و تاجیکستان عضو آن هستند و امیدوار هستیم که سایر کشورها که شامل 6 کشور است به صورت رسمی به عضو کشورهای اکو در بیاید.
احمد نور گفت: کشورهای اکو در جهت ایجاد توسعه پایدار، گسترش اقتصاد، توسعه زیر بنایی، حمل و نقل، تحکیم روابط فرهنگی و گسترش جاذبههای گردشگری دارای ظرفیتهای بسیاری است، مناطق اکو دارای مناطق زیبا و جاذبههای منطقه مشترک و مکمل یکدیگر است مثلا گردشگری که از آرامگاه ابن سینا در همدان بازدید میکند به فکر زادگاه نیاکانش در بلخ میافتد و علاوه بر همدان از بلخ و بخارا بازدید میکند.
وی در پایان با اشاره به وجود مشاهیر مشترک در بین سازمانهای اکو، خاطرنشان کرد: بر سر مشاهیر اختلاف نظر است اما واقعیت این است کارنامه این بزرگان به تاریخ بشری مرتبط و اهمیت آنها در جهانی شدن آنها است هر چند روزگار این افراد در زمان خلافتها و امپراطوریها بوده است اما همین مشاهیر عامل باعث تقویت کشورهای منطقه اکو و از آرمانهای این کشورها پاسداری میکند.
خانم دکتر کولایی با تشکر از نکاتی که آقای نصیر احمد نور در مورد ظرفیت ها و امکانات چشمگیر و متنوع در منطقه اکو مطرح کرد بر لزوم برنامه ریزی های کشورها و دولت ها برای برنامه ریزی های منسجم هماهنگ و یکپارچه برای بهره بردن از این ظرفیت ها در روابط سازنده برای تامین نیازهای مردم تاکید کرد.
در ادامه دکتر کولایی مدیر گروه پژوهشی مطالعات اوراسیای مرکزی دیدگاه های خود را در ارتباط با موضوع بهره مند شدن از تجربیت کشورهای دیگر و این مساله که در متن جهانی شدن سازمان اکو با چه ظرفیت ها و امکاناتی روبرو است مطرح کرد.
ایشان افزودند: کشورهایی که بنیان گذاران این سازمان هستند به خوبی این امکان را به لحاظ تاریخی و فرهنگی دارند که بتوانند در شکل دادن به جریان های پرقدرت فرهنگی در این منطقه از جهان در شرایط جهانی شدن تاثیر داشته باشند.
دکتر کولایی در ادامه با اشاره به تفسیرها و تعبیرهای گوناگونی که از جهانی شدن بویژه پس از فروپاشی اتحاد شوروی منتشر و مطرح شده این سوال را مطرح کرد که که چه تعریفی درمورد جهانی شدن قابل قبول تر هست و پیامد و البته ریشه های روند جهانی شدن پیست?
وی افزود: شاید مهمترین حوزه ای که یکپارچه شدن جهان را در حوزه ی اتصاد به خوبی می تواند به نمایش بگذارد حوزه ی تحولات اقتصادی است که در جهان شکل گرفته و نقشی که سازمان ها ونهاد های فراملی و بویژه شرکت های چند ملیتی در دهه های اخیر در زمینه ی جهانی شدن اقتصاد بر عهده گرفته اند. در شرایط پس از فروپاشی اتحاد شوروی در واقع این امکان فراهم شد که مجددا یکپارچه شدن جهان و درواقع گسترش هننجارهای اقتصاد باز مورد توجه قرار بگیرد و البته زمینه ها و پیامد های سیاسی ان هم مطرح شده. آنچه که برای ما حایز اهمیت است اینکه سازمان هایی نظیر اکو بر اساس چه منطقی شکل گرفته اند. این سازمان قبل از انقلاب اسلامی در فضای جنگ سرد با نام سازمان آر سی دی به گونه ای فعالیت می کرد که هدفش تقویت رشد و توسعه ی منطقه ای بود. شاخصی که درمورد یک منطقه وجود داشته بر اساس نگاه کلاسیک یک شاخص جغرافیایی بوده یعنی در واقع منطقه بر اساس همجواری جغرافیایی تعریفشده که بر همین اساس روندی در جهان تحت عنوان منطقه گرایی بوجود می آید که در کنارش بحث منطقه شدن و ادراک نسبت به منطقه بودن مطرح می شود. به هرحال فضای پس از شوروی باعث شده منطقه گرایی به حیات جدیدی ارتقا پیدا کند و دوباره جریان شکل گرفتن سازمان های منطقه ای و هویت های منطقه ای در برابر فضای جهانی شدن و یکپارچه شدن جهان با قدرت بیشتری مطرح شود.
بسیاری از مباحث نظری پایه اش تجربیات کشورهای دیگر بوده . مثلا وقتی از منطقه شدن صحبت می کنیم ایده ی آن تجربه ی اتحادیه ی اروپا است. ما باید از تجربه ی سازمان های مشابه و عوامل موفقیت یا ناکامی آن استفاده کنیم و اگر از این تجربه ها استفاده نکنیم نمی توان به موفقیت دست یافت.
در فضای پساشوروی اکو با یک گسترش مواجه شد و آن ناشی از پیوستن کشورهای پیشین اتحاد شوروی به آن بود. در همه ی کشورهای در حال توسعه مثل اعضای اکو ملاحظات سیاسی بسیار تعیین کننده هستند. این همان دغدغه است که در کشورهای افریقایی نیز بارها مورد توجه قرار گرفته. ضمن اینکه وقتی توجه می کنیم به موج منطقه گرایی و سازمان های منطقه ای و تمرکز بر سازمان های منطقه ای شاهد یک تحول جدی هستیم. سازمان های منطقه ای امروز یک گرایش های باز و متنوع را دنبال می کنند. بر خلاف دهه ی شصت و آستانه ی شکل گرفتن این سازمان ها که یک نوع سیاست حمایت گرایانه دنبال می شد امروز شاهد منطقه گرایی باز هستیم. ما اگر منطقه گرایی را در فرایند تکوینش مورد بررسی قرار دهیم می بینیم که منطقه گرایی از حالت حمایتگری کلاسیک خودش در مراحل جدید متناسب با فضای جهانی شدن و الزام های سازمان تجارت جهانی ، متناسب با جذب سرمایه ی خارجی و الزام های آن، متناسب با ضرورت های توسعه ی روابط با سازمان های مختلف چند ملیتی که امکان انتقال تکنولوژی های پیشرفته و سرمایه ی جهانی را منتقل بکنند ناچار است که حمایت گری خودش را تعدیل کند.
ایشان در ادامه با نگرانی از اینکه در دهه های اخیر منطقه با موج تروریسم مواجه است و این موج گسترش تروریسم مساله ی امنیت برجسته شده و مفهوم این برجستگی این است که عنصر سیاست عنصر اقتصاد را تحت الشعاع قرار می دهد گفتند: وقتی موضوع را به بحث جهانی شدن مربوط می کنیم میبینیم که مساله ی هویت برجسته میشود. میراث مشترک کشورهای عضو اکو این مواجهه را بهبود می بخشد. اگر بر این عناصر مشترک در منطقه تمرکز شود بر اساس تنوع فرهنگی که در منطقه وجود دارد ما می توانیم از فضای جهانی شدن برای برجسته ساختن این هویت منطقه ی اکو استفاده کنیم و تهدید ها را به فرصت تبدیل کنیم. میراث مشترکی که در منطقه وجود دارد می تواند بحث بحران هویت و آثارش که در بنیادگرایی مشاهده می کنیم را به نوعی تحت تاثیر قرار دهد. این در گرو یک اراده ی سیاسی است. در نظریه ی نوکارکرد گرایی نیز به نقش و اراده ی نخبگان توجه می شود. وی تاکید کرد اینها به شکل خودکار اتفاق نمیفتند و برنامه ریزی می طلبد.
وی در پایان افزود: در منطقه ای که با تهدیدهای تروریسم و بی ثباتی روبرو است جز از راه همکاری جمعی کشورهایی که در سازمان جمع شدند ممکن نیست.
در ادامه ی جلسه آقای صفاری از اداره ی اکو وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی مباحث خود را مطرح کرد. ایشان مطالبی را در مورد سازمان اکو، ساختار آن و بعد زمینه های همکاری و آخرین وضعیت ها را مطرح کردند. سازمان اکو توسط سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان تشکیل شد و نکته ی مهم اینکه هر سه کشور در فضای جنگ سرد تا حدی همسو بودند. در فضای پس از انقلاب شرایط عوض شده و سازمان منحل شد اما با توجه به اینکه از نظر سیاستمداران کشور، همسایگان در اولویت سیاست خارجی هستند و بحث های منطقه گرایی مطرح بود تصمیم گرفتند که سازمان دوباره احیا شود و در 1985 سازمان با نام جدیدی ایجاد شد و در سال 199 هم کشورهای اسلامی که از شوروی جدا شده بودند بعلاوه ی افغانستان به سازمان پیوستند. 28 نوامبرهر ساله به عنوان روز اکو شناخته می شود.
برای جمهوری اسلامی اکو اهمیت خاصی دارد زیرا تنها سازمان منطقه ای است که دبیرخانه ی آن به صورت متمرکز در ایران است و از جهت دیگر اینکه کشورهای عضو اکو اکثرا همسایه ایران هستند. ایشان در ادامه به ساختار داخلی سازمان، اسناد بالادستی، اهداف سازمان، تشکیلات سازمان، نشست های دوره ای و غیره اشاراه کردند. در ادامه زمینه های همکاری را اجمالا بیان کرد و حوزه ی حمل و نقل را یکی از حوزه های به نسبت مساعد همکاری دانست و گفت سازمان در این زمینه توفیقاتی داشته و کریدور ریلی که بین ایران و ترکمنستان و قزاقستان در آذر 93 اتفاق افتاد یکی از این موارد است. در بحث نفت و گاز توفیقاتی حاصل نشده ولی در بحث برق توفیقات بیشتر بوده و الان موضوع ایجاد شبکه برق اکو مطرح است. وی افزود در زمینه ی گردشگری نیز ظرفیت های خوبی وجود دارد و بحث جدیدی که در چارچوب اکو مطرح شده توریسم سلامت است. قرار است که برای این امر سازو کاری تدوین شود و انتظار می رود توفیقاتی حاصل شود. از بعد امنیتی سازوکاری در اکو پیشبینی شده و دادستانها همکاری با هم دارند. مبارزه با جرایم سازمان یافته مورد توجه است یا بحث پلیس اکو تا حد مناسبی پیش رفته و در مراحل پایانی است.
خانم دکتر کولایی با تشکر از آقای صفاری و تصویر روشنی که از عملکرد سازمان ارائه کردند بر صبوری و پایداری کشورهای عضو در رسیدن به اهداف خود تاکید کردند. در ادامه ی جلسه فاطمه قدبیگی دانش آموخته ی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران مطالبی را تحت عنوان "جهانی شدن و چالش های فرهنگی پیش روی اکو" مطرح کردند. وی گفت این موضوع را می توان به دو بخش تقسیم کرد. در بخش اول که متغیر مستقل را در بر میگیرد و لازم است نگاهی کلی و گذرا به آن داشته باشیم پدیده ی جهانی شدن ابعاد و ویژگیهای آن بخصوص در بخش فرهنگی است. در بخش دوم هم تلاش می شود متغیر وابسته یا همان چالش هایی که این پدیده در حوزه ی فرهنگی برای منطقه ی اکو می تواند داشته باشد را بیان کنیم. وی در ادامه به تعاریف مختلف و مهمترین تعاریف جهانی شدن اشاره کرد. وی افزود در این حوزه هم فرصت وجود دارد و هم تهدید. دو نگاه منفی و مثبت به این روند یعنی روند جهانی شدن وجود دارد. نگاه مثبت کاهش هزینه ها،گسترش دموکراسی، فراهم شدن زمینه ی توسعه ی فرهنگی و غیره را بر می شمارند. نگاه منفی نیز ناامنی فرهنگی، از خود بیگانگی، رشد تک فرهنگی و غیره را بر می شمارند. با این وجود جهانی شدن بیش از همه در حوزه ی فرهنگ اثر خود را گذاشته است.
اما در مورد چالش هایی که جهانی شدن برای اکو پیش آورده باید ابعاد مختلفی را مورد نظر قرار داد. جهانی شدن فرهنگها را دچار تکثر، اختلاف و تلفیق کرده. مصرف گرایی، اشاعه و تثبیت ارزش های غربی، نسبیت فرهنگی و در حوزه ی اقتصادی گسترش نابرابری، فقر، فساد و مواد مخدر از جمله عوارض جهانی شدن بوده. پایین بودن سطح مبادلات اجتماعی و فرهنگی، داشتن نظام های اعتقادی و ارزشی متفاوت، تعارضات رویکردی در حوزه ی فرهنگ، روند کند دموکراسی و غیره از جمله گزاره هاییست که وضعیت کلی منطقه اکو را نشان می دهد.
وی در جمعبندی بحث خود گفت ورود پدیده ی جهانی شدن به این منطقه و بروز اثرات آن خود مزید بر مشکلات فرهنگی منطقه بوده که برای رهایی از آن نیازمندعزم جدی ملت ها و دولت ها برای بازیابی نقاط قوت و ضعف فرهنگی است.
خانم دکتر کولایی در ادامه با تشکر از بحثی که خانم قدبیگی درمورد مسایل هویتی بیان نمودند از آقای پیمان کاویانی فر دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران دعوت کردند تا نکات مورد نظر خود را مطرح کند.
آقای کاویانی فر با تشکر از اقدام ارزشمند گروه پژوهشی مطالعات اوراسیای مرکزی و سازمان فرهنگی اکو و بویژه تلاش های دکتر افتخار حسین عارف و همچنین خانم دکتر کولایی بحث خود با عنوان" زمینه های همکاری بین سازمانی اکو و برنامه ی تراسیکا در دوران پساتحریم" آغاز کرد. سه محور اصلی بحث ایشان اول کلیاتی درمورد جهانی شدن و منطقه ای شدن، دوم راهرو تراسیکا و نقش آن در گسترش تعاملات فرامرزی و محور نهایی زمینه های همکاری بینا سازمانی اکو و تراسیکا بود.
وی در توضیح محور اول از زاویه ی اقتصادی گفت: نظریه های جهانی شدن و منطقه ای شدن که به طور عمده توسط متفکرین طیف لیبرال مطرح می شود عموما اشاره به عصر جدید دارند که در آن پیوند های فراملی در حوزه ها و سطوح مختلف تقویت می شود؛ اتصال های زیرساختی فرامرزی به سرعت توسعه پیدا می کنند و اصل مزیت نسبی باعث گروه بندی های منطقه ای یا فرامنطقه ای با اولویت اقتصادی می شود.
وی در ادامه با اشاره به نظریه ی آقای اوهمای با عنوان ظهور دولت-منطقه ها پیشنهاد کرد: با توجه به پیچیدگی هایی که مفهوم منطقه و منطقه شدن در نظریه های جدید روابط بین الملل دارد، شاید بهتر باشد از واژه ی "مجموعه ی اکو" یا "حوزه ی اکو" به جای واژه ی "منطقه ی اکو" استفاده کرد.
وی در جمعبندی محور اول گفت: پس بنابراین گسترش زیرساخت های فرامرزی نظیر راهرو تراسیکا و سایر زیرساخت ها در حرکت به سمت وابستگی متقابل منطقه ای نقش مهمی دارند. در واقع منطقه شدن یک فرایند اقتصادی است و صحبت از منطقه ی اکو باید از این منظر مورد توجه قرار بگیرد.
وی در ادامه در توضیح محور دوم در مورد راهرو تراسیکا و نقش آن در گسترش تعاملات فرامرزی گفت: راهروهای نوینی مثل خود تراسیکا، طرح یک کمربند یک جاده ی چین، راهرو بین المللی شمال-جنوب مورد حمایت روسیه و همچنین جاده ابریشم امریکایی به منظور گسترش این اتصالات پیشنهاد شده اند که هر یک آثار عمیقی بر نقشه ی ژئواکونومیکی منطقه و منافع بازیگران درگیر در آنها دارند. در واقع احیای جاده ی ابریشم که برای نخستین بار توسط ادوارد شواردنادزه در کنفرانس ولادی وستک در سال 1990 مطرح شد یکی از این راهروهای مهم است که منافع ملی ایران را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
وی در ادامه بر رابطه ی ایران با برنامه ی تراسیکا اشاره کرد و گفت ایران که در سال 2009 رسما به برنامه ی تراسیکا پیوسته بود، متاسفانه در سال 2010 با تحریم های شورای امنیت مواجه شد و همکاری این کشور با تراسیکا با اخلال مواجه شد اما با برداشته شدن تحریم ها در ابتدای سال 2016 مجددا زمینه ی همکاری ایران با این سازمان فراهم آمده است.
وی در توضیح محور نهایی بحث خود، موارد زیر را به عنوان زمینه های همکاری بیناسازمانی اکو و تراسیکا عنوان کرد:
- حوزه ی اکو فصل مشترک تمامی راهرو های معروف به جاده ابریشم اعم از راهرو تراسیکا، جاده ابریشم امریکایی، جاده ابریشم چین و حتا راهرو بین المللی شمال جنوب است؛
- اکو و تراسیکا هر دو با انگیزه ی استقلال کشورها از مسکو توسعه پیدا کرده اند؛
- ایران عضو رسمی هردو سازمان است و ظرفیت بالایی هم برای فعالیت در هر دو سازمان دارد
- از سیزده عضو برنامه ی تراسیکا همزمان هشت کشور عضو اکو هستند و این همپوشانی بالای دو سازمان را نشان می دهد؛
- دو مساله ی منطقه ای شدن و تقویت این فرایند در حوزه ی اکو، و همچنین توسعه ی تراسیکا را می توان به نوعی مکمل همدیگر دانست به این معنی که ضعف در زیرساخت های حمل و نقل بین کشورهای عضو اکو از مهمترین چالش های این سازمان است که می تواند در چارچب تراسیکا قابل حل باشد.
وی در جمعبندی بحث خود گفت:
اولا حوزه ی اکو متاسفانه جایگاه مشخصی در روند منطقه ای شدن و منطقه سازی ندارد.
دوما لازمه ی تبدیل اکو به یک منطقه ی اقتصادی واقعی توسعه ی اتصال های زیرساختی است.
سوما با توجه به زمینه های متعدد همکاری بین دو سازمان اکو و برنامه ی تراسیکا، این دو سازمان می توانند در اشتراک اطلاعات و هماهنگی برنامه ها همکاری داشته باشند و از منابع، نهادها و رویه های پایدار همدیگر استفاده کنند.