بیست و یکمین نشست تخصصی  :
آخرین تحولات رژیم حقوقی دریای خزر
بیست و نهم مهرماه  1386

خلاصه نشست :

   
نشست" تحولات رژیم حقوقی دریای مازندران" با حضور خانم دکترالهه کولایی مدیر برنامه اوراسیای مرکزی و آقای دکتر پیروز مجتهدزاده ریس موسسه یوروسویک لندن،استاد دانشگاه مدرس و همچنین آقای مجید صمدزاده صابر،دبیر دبیر خانه مازندران،وزارت امور خارجه در تاریخ 29/7/1386 در دانشکده حقوق و علوم سیاسی در سالن مرکز مطالعات عالی بین المللی برگزار شد.در ابتدا دکتر کولایی با اشاره به تحولات رژیم حقوقی دریای مازندران طی سالهای گذشته ،فرصتها و تهدیدها ایجادشده گفت:"نکته قابل اهمیت برای ما در خصوص موضوع دریای مازندران بحث حقوقی آن است که به یکی از سیاسی ترین مسائل جهان تبدیل شده است. مباحث حقوق بین الملل جدا از موازنه قدرت در سطح جامعه جهانی نیست.در بسیاری موارد رابطه بین قدرتهای جهانی و منطقه ای بسیاری از چهارچوبهای حقوقی را تحت تاثیر قرار می دهد.پس از فروپاشی شوروی بحثهای زیادی در خصوص پیامد این فروپاشی بر رژیم حقوقی این دریاچه پیش آمده است.با قراردادهایی که در سالهای 1921و1940 با عنوان مودت و قرارداد بازرگانی کشتیرانی بین دو کشور ایران و روسیه بسته شد، این دریاچه را به دریاچه ایران-شوروی  تبدیل شد برخی این دریاچه را به میزان 50 - 50 بین این دو کشور تقسیم می کنند، در صورتی که مفهوم مشاع تقسیم 50- 50 نیست."

صمدزاده صابر سخنران بعدی این نشست ضمن توضیح مختصری در مورد اجلاس سران 5 کشور ساحلی دریای مازندران که 24 مهر ماه 1386 در تهران برگزار شد گفت:"اولین اجلاس سران در عشق آباددر سال 1381 برگزار شد که بدون هیچ سند و اعلامیه ای به کار خود پایان داد. قرار شد اجلاس دوم سران به فاصله 2 یا 3سال در تهران برگزار شود که به 5 سال تبدیل شد."صابر به توضیحاتی در خصوص آخرین وضعیت رژیم حقوقی دریای مازندران پرداخت و گفت:" در تلاشهای جاری یک رژیم حقوقی برای سطح آب و یک رژیم حقوقی برای بستر آب تعریف می شود. اما این رژیم حقوقی با آنچه که در کنوانسیون  1982وجود دارد، متفاوت است. ما در بعضی موارد از کنوانسیون 1982 برای رژیم حقوقی دریای مازندران الگو برداری می کنیم ولی عینا همان موارد را در دریای مازندران اعمال نمی کنیم.در آبهای آزاد جهان معمولا 12 مایل از خط مبدا به عنوان دریای سرزمینی تعریف می شود که در آن دریای سرزمینی کشور ساحلی دریا حاکم است.در حال حاضربه حداقل توافقی که بر سر دریای سرزمینی کشورمان رسیدیم 15 مایل است ،یعنی کمی بیش از آنچه که در آبهای بین المللی است."

دکتر مجتهد زاده سخنران بعدی این نشست به شایعات و جو سازی هایی که غربیها پیرامون موضوع دریای مازندران می کنند اشاره کرد و گفت:"غربیها با این جو سازیها و شایعه پراکنیها مبنی بر این که سهم ایران از دریای مازندران 50 درصد است و این حق از مردم گرفته شده ، سعی دارند که احساسات ملی و میهنی مردم ایران را تحریک کنند.وی بر این نکته تاکید کرد که موضوع دریای خزر تابع یکسری توافقهای بین المللی است که به صورت مشاع تقسیم خواهد شد. این تقسیم ها نیز همه تکنیکی و تخصصی است. بنابراین مردم ما هرگز نباید منافع ملی خود را از بیگانگان جستجو کنند. زیرا آنها می خواهند مردم ما را مردمی زورگو و زیاده خواه جلوه دهند.وی همچنین به غیر سیاسی کردن بحثها تاکید کرد و خاطر نشان کرد که 20 درصدی که از دریای مازندران به کشور ما تعلق می گیرد شامل منابع است و شامل آب یا خاک نمی شود