بیست و سومین نشست تخصصی  :
پیرامون نام های دریای خزر
بیست و هفتم آذر ماه  1386
سخنران:
جناب آقای دکترناصر تکمیل همایون ،استاد پژوهشگاه انسانی
خلاصه نشست :
 
بیست و سومین سخنرانی علمی برنامه اوراسیای مرکزی برای بررسی نام های دریای مازندران ، روز سه شنبه 27 آذز 1386 با سخنرانی دکتر ناصر همایون تکمیلی ( استاد پژوهشکده علوم انسانی) در سالن مرکز مطالعات عالی بین المللی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد.

دکتر الهه کولایی مدیر برنامه اوراسیای مرکزی که اداره این نشست را بر عهده داشت، در ابتدای جلسه ضمن تشکر از آقای دکتر تکمیل همایون عنوان کردند که نام های هر مکان جغرافیایی در ارتباط با مسائل گوناگونی مورد توجه قرار می گیرد که پیامدهای مختلفی می تواند به همراه داشته باشد. وی هدف این کنفرانس را علاوه بر روشن کردن زوایای این بحث ها، تحلیل نام های دریای شمال ایران در یک روند تاریخی  که بیش از 60-50 نام است، عنوان کردند.

ناصر تکمیل همایون در ابتدا عنوان کردند که نام گذاری های مکان های جغرافیایی بر اساس نام اقوام، رنگ ها و مشخصات مردم و مطالعات دقیق جغرافیایی می باشد.

وی بحث مربوط به نام های دریای مازندران را از نام های ایرانی شروع کردند و معتقد بودند نام ایرانی دریا در اوستا وئوروکش به معنی فراخکش- فراخ کرد که به معنای پهن و گسترده می باشد، زیاد آمده است. نوشته های اروپایی از ابتدا (در کتاب های قدیمی یونانی) به نام دریای کاسپین آمده است. کاسپی قومی بودند که در قسمت شمالی که رود ارس به دریا می ریزد، زندگی می کردند و قوم با فرهنگ و قوی بودند که بعدها به سمت جنوب مهاجرت کردند. مسلمانان در صدر اسلام با آشنایی با این دریا، واژه معرب کاسپین یعنی قزوین را برای نامیدن دریای مازندران به کار بردند.

در ادامه سخنرانی دکتر همایون تکمیل به بررسی نام های دیگر دریای مازندران پرداخت و به نام هایی مانند آبسکون آلبانی، تبرستان،کلاغ ( زاغ)، که ترک های ترکیه استفاده کرده اند، دریاچه ارقانیا / ارکانیا ( اعتمادالسلطنه از آن نام برده است)، دریای خراسان که به علت حاشیه زیاد این دریا در خراسان به این نام خوانده می شد، دریای دیلم به خاطر قوم دیلم، دریای گیلان/جیلان، دریای هیرکانی که همان گرگان است و در بخش جنوب شرقی دریای مازندران قرار گرفته است  و جزیره آبسکون که زمانی که مغول ها حمله کردند، آخرین پناهگاه محمد خوارزمشاه بود، نیز اشاره کردند.