بیست و دومین نشست تخصصی  :
روابط ایران و ارمنستان 86-1370
بیست و نهم آبان ماه  1386

سخنرانان:

جناب آقای دکتر مرتضی صفاری ؛  مدیرکل کشورهای مشترک المنافع و قفقاز

جناب آقای محمد فرهاد کلینی ؛ سفیر سابق ج.ا.ایران در ارمنستان

خلاصه نشست :
 
روابط ایران- ارمنستان 1386-1370  بیست و دومین  نشست  علمی برنامه اوراسیای مرکزی با حضور خانم دکتر کولایی مدیر برنامه اوراسیای مرکزی، دکتر محمد فرهاد کلینی  سفیر سابق ج.ا. ایران در ارمنستان، آقای دکتر نورالله قیصری استاد پژوهشکده امام خمینی(ره) در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد.در آغازاین نشست دکتر کولایی در خصوص تحولات اخیر گرجستان و اعتراض مردم علیه دولت ساکاشویلی با همان شعارهای پیشین علیه دولت شوارنادزه سخن گفت و با اشاره به کتاب " افسانه انقلاب های رنگی" که برنامه اوراسیای مرکزی در سال 1384 آنرا منتشر کرد، در مورد ماهیت انقلابات رنگی برای رسیدن به دمکراسی، احتمال به بار نشستن تلاش ها  برای تامین بر آزادی و برابری را اندک دانستند.
آقای دکتر کلینی در آغاز سخنان خود به دوران اتحاد جماهیر شوروی اشاره داشتند، و اینکه ایران و ترکیه در آن زمان بعنوان پایگاههای غرب مطرح بودند. لذا کشورهای حوزه اتحاد شوروی در پازل قفقاز به گونه ای چیده شد، که همواره پیوستگی خود را با شوروی در مقابل این دو کشور حفظ کنند. پس "درهم پاشی" و نه "فروپاشی" اتحاد شوروی  باید مورد بحث قرار گیرد.به نظر ایشان عدم آشنایی دولتهای نو پای آسیای مرکزی وقفقاز از یکسو و رقابتهای فشرده بازیگران جهانی  از سوی دیگر موجب شد کشور ارمنستان نیز به تلاش بپردازد.از 1997 شاهد روابط نظام یافته با ارمنستان هستیم. موضوع  انرژی و صدور گاز در این مقوله می گنجد. دکتر کلینی موضوع های  ارامنه، ارمنی و ارمنستان را متفاوت دانسته و مجزا بودن آنها را از هم مورد تاکید قرار داد.
ایشان در تعریف اولویتها، کشور ایران را برای ارمنستان اولویت سوم خواند که بعد از روسیه و اتحاد اروپا قرار می گیرد.به نظر آقای کلینی اولویت استراتژیک نظامی ارمنستان،روسیه،اولویت سیاسی آن اروپا و اولویت فرهنگی ارمنستان ایران است.در حوزه روابط اقتصادی ارمنستان مدیریت متناسبی بین روسیه، غرب و ایران ایجاد کرده است. روابط کنونی ایران با ارمنستان علاوه بر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی نیز هست. طی نیمسال گذشته 3 هزار دانشجو در ارمنستان مشغول تحصیل بوده اند.از دیدگاه ایشان ارتباط ما و ارمنستان با آمریکا نیز تلاقی می کند. خانم البرایت در گذشته نقطه تماس آمریکا با ایران را ارمنستان خواند.این نشان می دهد که غرب نیز به اهمیت روابط ما با این کشور کاملا آگاه است.
دکتر کلینی در خصوص  تحولات آینده کشور ارمنستان،با توجه به برگزاری انتخابات مجلس در فوریه، وضعیت این کشوردرچهار ماه آینده را دشوارتر از پیش پیش بینی کرد. ایشان وقایع ارمنستان را جنگ مدلها دانستند. به نظر وی روسیه می تواند با توجه به هوشیاری خاص سیاسی خود، از جریان اعتراضات های مردمی علیه دولتهای لیبرال اطراف خود بهره مناسب  ببرد.
سپس دکتر قیصری نیز با اشاره به موقعیت ژئوپلیتیک ارمنستان آنرا سرزمینی بسته  معرفی نمودند.به نظر ایشان عوامل تعیین کننده برقراری روابط ایران و ارمنستان، از جمله موارد ذیل هستند:
1-     جغرافیای منطقه: با ورود اسرائیل به ارمنستان شاهد یک تحول در ژئوپلیتیک هستیم. ارمنستان دارای تعهدات نظامی با روسیه و روابط نظامی با آمریکا است. دراین میان با توجه به رویکرد امنیت استقلال پایه ایران و رویکرد امنیتی پیوند پایه ارمنستان، وضعیت روابط این دو کشور را کمی متعارض می سازد.
2-     عامل قومیت: که همواره می تواند به صورت بالقوه تحول زا باشد. روابط ارامنه ایران با ارامنه آن کشور قابل توجه می باشد.
مشترکات  فرهنگی: اعیاد و مراسم بین ایران و ارمنستان شباهتهای موضوعی و زمانی زیادی دارد، مانند عید نوروز. ایران می تواند روابط وسیع تری با ارمنستان برقرار کند. جمهوری اسلامی ایران دومین کشوری بود که ارمنستان را به رسمیت شناخت. در حال حاضر در زمینه برقراری روابط فرهنگی و اعزام دانشجو به ارمنستان بعد از روسیه است. غرب در رتبه بعدی قرار دارد